|
Çukur aynada özel ışınların yansımasını ve bunun sonucunda odak ve merkez noktalarının yerini görmek
|
|
Deneyin Amacı: Çukur aynada özel ışınların yansımasını ve bunun sonucunda odak ve merkez noktalarının yerini görmek.
Hazırlık Soruları:
Bir yemek kaşığının içine baktığınızda kendi görüntünüzü nasıl görürsünüz? İnceleyiniz.
Kulanılan Araç ve Gereçler:
1.döküm ayak (2 adet) 6.ekran maşası
2.statif çubuk 7.güç kaynağı
3.bağlama parçası (2 adet) 8.diyafram ve taşıyıcısı
4.ışık kaynağı 9. çukur ayna modeli
5.saplı ekran
Deney Düzeneği:
Deneyin Yapılışı:
1. Şekilde görülen düzeneği hazırlayınız.
2. Işık kaynağı ile üçlü paralel ışın demeti elde ediniz.
3. Aynayı , çukur yüzü ışınlara bakacak şekilde ekran maşası ile ekrana tutturunuz.
4.Işık kaynağından gelen paralel ışınların aynaya çarptıktan sonra izlediği yolu gözleyiniz.
Deney Sonucu:
1.Çukur aynaya merkez doğrultusunda gelen ışın aynı yolu takip ederek geri döner.
2.Çukur aynanın asal eksenine paralel gelen 1. ve 3. ışınlar yansıdıktan sonra aynı noktada birbirini keserler. ışınların kesiştiği bu noktaya, çukur aynanın Odak Noktası denir. Odak noktası, F harfi ile gösterilir. Odak noktasının aynaya olan odak uzaklığı denir. Odak uzaklığının iki katı uzaklığında olan noktaya Çukur Aynanın Merkezi denir ve M harfi ile gösterilir.
Teorik Bilgi:
Yansıtıcı yüzeyi, bir küre kapağının iç yüzeyi olan aynalara çukur ayna denir. Çukur aynalar, paralel ışınları bir noktada toplayacak şekilde yansıtırlar.
|
Uçan Balon Yapalım
Hava ile şişirilmiş oyuncak balonun yükseklere uçup gitmediğini bilirsiniz. Uçan balon hava ile şişirilmez. Hidrojen denen, havadan 15 defa daha hafif bir gazla şişirilir. Hidrojen gazı elde edip bir balonu bununla doldurabilir ve bir uçan balona sahip olabilirsiniz.
Bu iş için biraz tuz ruhu, bir gazoz şişesi, bir balon ve biraz çinko (eski pillerden çıkarılmış parçalar) olabilir. Kullanacağınız balonun eskiden şişirilmiş pörsük bir balon olmasına dikkat edin. Çinkoyu da küçük parçalar halinde alın. Şişeye önce çinko parçalarım atın. Sonra üzerine tuz ruhu dökün (Dikkat, tuz ruhu yakıcıdır).
Hidrojen gazının çıkışı çok güzel bir şekilde görülür. Bundan sonra içindeki havayı sıkarak çıkardığınız balonun şişenin ağzına takın. Balon yeteri derece şişlikten sonra ağzını sıkıca bağlayın ve şişeden ayırın. Balonu havaya bırakın.
Yeterince şiştiyse uçtuğunu göreceksiniz.
Havanın da kaldırma kuvveti vardır. Hava kendinden daha hafif (daha az yoğun) olan cisimleri kaldırır, yükseltir.
Eğer asit ve bazlar konusunu gördüyseniz asit ve bazların aktif metallerle hidrojen gazı çıkarttığınıda bilirsiniz.
ARŞİMET PRENSİBİNDEN YARARLANARAK KATI BİR
CİSMİN YOĞUNLUĞUNUN BULUNMASI
DENEYİN AMACI: Arşimet prensibi doğrultusunda yoğunluğu bilinen bir sıvıdan yola çıkarak, katı bir cismin yoğunluğunu hesaplamak.
HAZIRLIK SORUSU:
Herhangi katı bir cismin yoğunluğunu suyun kaldırma kuvvetinden yararlanarak bulabilir miyiz? Araştırınız.
1-hidrostatik terazi
2-ağırlık takımı
3-beherglas( 800ml)
4-yoğunluğu ölçülebilecek cisim
5-iplik
DENEY DÜZENEĞİ:
DENEYİN YAPILIŞI:
1- Hidrostatik terazinin denge ayarını yapınız.
2-Hidrostatik terazinin kısa kefesinin altına, şekilde görüldüğü gibi yoğunluğu bulunacak cismi iple asınız.
3-Bu cismin ağırlığını tartarak, GH değerini bulunuz.
4-Bu defa cismi su dolu beherglas içine daldırarak, tartınız , böylece Gs ağırlığını tespit ediniz.
5-Son olarak “dC = GH / (GH – GS ) “ formülü ile cismin yoğunluğunu bulunuz.
DENEYİN SONUCU:
Suyun kaldırma kuvvetinden yararlanarak ve yoğunluğu bilinen bir sıvıdan yola çıkarak katı bir cismin yoğunluğu bulunabilir.
TEORİK BİLGİ:
Arşimet itmesi F = V (cisim) x d (sıvı) ‘dır. Suyun yoğunluğu yaklaşık 1 g/ cm3 olduğu için bu deneyde F = V ‘dir.
Deneyde F = GH (cismin havadaki ağırlığı) – GS (cismin sıvıdaki ağırlığı) olduğundan,
V = GH- GS olur.
Buradan cismin yoğunluğu: dC = m/ V = GH / (GH – GS ) olur.
PALANGALARIN TANITILMASI
DENEYİN AMACI: Palangaları tanımak, palangalarda yükle kuvvet arasındaki bağıntıyı belirlemek.
HAZIRLIK SORULARI:
1-Birden fazla hareketli ve sabit makaranın bir arada kullanılmasıyla oluşan palangalar kuvvetten nasıl bir kazanç sağlar? Araştırınız.
2-Makara sayısını arttırarak kuvvet kazancını da arttırabilir miyiz?
DENEY DÜZENEĞİ:
DENEYİN YAPILIŞI:
1-Dinamometreyi kullanacağınız konumda sıfır ayarını yapınız.
2-Şekildeki düzenekleri sırayla kurunuz.
3-Yük miktarını her seferinde değiştirip kuvveti belirleyiniz. Bulduğunuz sonuçları karşılaştırınız.
4-Metre yardımıyla yük ve kuvvetin aldığı yolu ölçünüz. Bulduğunuz sonuçları karşılaştırınız.
DENEYİN SONUCU:
Palangalarda kullanılan makara sayısı ve kuvvetin uygulanış yönü kuvvet kazancını etkiler. Makara sayısı arttıkça kuvvet kazancı da artar.( Kuvvet = Yük / Yükü çeken ip sayısı )
Palangalarda kuvvetten kaç kat kazanç sağlanırsa, yoldan da o kadar kaybedilir.
Bu sonuçlara göre palangalarda işçe bir kazanç yoktur. Kuvvetin yaptığı iş, yükün kazandığı enerjiye eşittir.
TEORİK BİLGİ:
Sabit ve hareketli makaraların bir arada kullanılmasıyla oluşturulan sisteme “palanga” denir.
Sistemde; Kuvvet = yük / yükü çeken ip sayısı
Kuvvet aşağıya doğru uygulanıyorsa; Kuvvet = Yük / Makara sayısı olur.
KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER:
SABİT MAKARANIN TANITILMASI
DENEYİN AMACI: Sabit makarada kuvvet, yük bağıntısını bulmak, sağladığı kolaylığı kavramak.
HAZIRLIK SORULARI:
1-Sabit makaralarda kuvvet kazancı olur mu? Tartışınız.
2- Sabit makaralarda kuvvet yönünün değişmesi iş kolaylığı sağlar mı? Tartışınız.
KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER:
|
1-masa kıskacı
|
4-saplı makara
|
7-yarıklı ağırlık takımı
|
|
2-statif çubuk
|
5-küçük bunzen kıskacı
|
8-metre
|
|
3-ikili bağlama parçası (2 adet)
|
6-dinamometre (400 g-f)
|
9-naylon iplik
|
DENEYİN YAPILIŞI:
1-Dinamometreyi kullanacağınız konumda sıfır ayarını yapınız.
2-Saplı makarayı şekilde görüldüğü gibi Statif çubuğun üst ucuna tutturunuz.
3-Uygun uzunlukta ip keserek makaradan geçiriniz. İpin bir ucuna yarıklı ağırlıkları, diğer ucuna dinamometreyi takarak yük ve kuvvet değerlerini ölçünüz.
4-Metreyi Bunzen kıskacı ile uygun konumda statif çubuğa tutturunuz, yük ve kuvvetin aldığı yolu ölçünüz.
DENEYİN SONUCU:
Sabit makaralarda kuvvet yüke eşittir. Ayrıca kuvvet kolu, yük koluna eşittir. Bu nedenle sabit makaralarda işçe de bir kazanç yoktur.
TEORİK BİLGİ:
”Sabit Makara”; sabit bir eksen etrafında serbestçe dönebilen, yük ile birlikte hareket etmeyen, sadece iş yapma kolaylığı sağlayan basit bir makinedir.
Sabit Makaralar da kaldıraçlar prensibine göre çalışırlar. Yani ; Kuvvet x kuvvet kolu = Yük x yük kolu
Bu eşitlikten dolayı, kuvvetten kazanç yoktur. Kuvvetin yaptığı iş, yükün yaptığı işe eşit olduğundan
YÜK (G) = KUVVET ( F ) iş kazancı da olmaz. Sadece kuvvetin uygulama yönünü değiştirebilir ve iş kolaylığı sağlar.
